Муаммоли кредит қарздорлигини ундириш тартибини биласизми?
Фуқаролик ишлари бўйича Гулистон туманлараро суди томонидан Сирдарё вилоятининг Гулистон шаҳрида жойлашган АТБ Турон банк Гулистон филиалида банк ходимлари иштирокида “Муаммоли кредит қарздорлигини ундирилишини соддалаштирилган ечимлари ” мавзусида давра суҳбати ўтказилди.
Давра суҳбатида бугунги кунда кредит қарздорлигини тўламасдан, ортиқча сарсонгарчиликка йўл қўяётган мижозлар борлиги, уларга нисбатан шу бугунги кунга қадар даъво аризаси шаклда фуқаролик ишлари бўйича Гулистон туманлараро суди ва бошқа судларга Ўзбекистон Республикаси фуқаролик процессуал кодексининг 189-моддаси талабларидан келиб чиқиб даъво аризаси бериб келинаётгани маълум қилинди.
Албатта, амалдаги кодексда ўрнатилган тартиб бўйича фуқаролик иши бир ойлик муддатда мазмунан кўриб чиқилиб, бир ойлик муддатда ҳал қилув қарори қонуний кучга киради. Бир ойдан сўнг мажбурий ижро бюросининг ҳудудий бўлимларига суд қарорининг ижро варақаси ижро учун юборилади. Мазкур вақтда мижоз, яъни жавобгар фуқаролар ва корхона ташкилотлар, ўзларининг белгиланган қарздорликни тўлаб қўйиши ва суд қарорининг ижроси вақтида бир нечта тушунмовчиликлар келиб чиқаётгани давра иштирокчиларининг муҳокамасига сабаб бўлди. Шунинг учун давра суҳбатида банк ходимларига Ўзбекистон Республикаси ФПКнинг 170-171-модда талабларини тушунтириб, аризаларни суд буйруғи тартибида судга ариза бериш тартибини тушунтириб берилди. Чунки ушбу моддада Суд буйруғи низосиз талаблар бўйича суд муҳокамаси ўтказмасдан берилган суд ҳужжатдир. Суд буйруғи эса ижро ҳужжати кучига эга. Суд буйруғи бўйича ундирув буйруқ берилганидан кейин ўн кунлик муддат ўтгандан кейин ва суд ҳужжатларини ижро этиш учун белгиланган тартибда мажбурий ижро бюросининг ҳудудий бўлимларига ижро этиш учун юборилади. ФПКнинг 171-моддасида Суд буйруғи беришдаги талаблардан бири талаб ёзма битимга асосланган ва қарздор томонидан тан олинганлиги кўрсатилган бўлиб, бунда ҳақиқатдан тарафлар кредит шартномасига асосан қарздорлик вужудга келганлигини ва унинг уч ойлик муддати ошган кредит қарздорлигини тасдиқловчи банк раҳбарияти, кредит бўлими бошлиғи ва кредит бўлими мутахассисининг қайси давр учун белгиланган кредит қарздорлиги ва фоизини аниқ кўрсатган ҳолда маълумотномаси аризага илова қилинган ҳолда топширилади. Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси ФПКнинг 172-моддасига мувофиқ ариза қандай шаклда берилиши ҳам иштирокчиларга тушунтириб ўтилди. Яъни Суд буйруғини бериш тўғрисидаги ариза судга ушбу Кодекснинг 5-бобида белгиланган судловга тегишлиликнинг умумий қоидалари бўйича берилади. Жавобгар жойлашган ердаги туманлараро судига.
Давра суҳбати давомида Суд буйруғини бериш тўғрисидаги ариза ёзма шаклда, шу жумладан ахборот тизими орқали электрон ҳужжат тарзида берилиши ҳақида ҳам маълумотлар бериб ўтилди. Ўзбекистон Савдо-саноат палатаси банк манфаатида ҳам берилиши ва ва унга аъзолик гувоҳномаси ва шартномаси илова қилинишига ҳам эътибор қаратилди. Шунингдек, аризада қуйидагилар кўрсатилиши кераклиги таъкидланди:
1) ариза берилаётган суднинг номи;
2) ундирувчининг фамилияси, исми, отасининг исми (номи), унинг яшаш жойи ёки жойлашган ери (почта манзили) ҳамда юридик шахснинг реквизитлари;
3) қарздорнинг фамилияси, исми, отасининг исми (номи), унинг яшаш жойи ёки жойлашган ери (почта манзили) ҳамда юридик шахснинг реквизитлари;
4) ундирувчининг талаби ва талабга асос бўлган ҳолатлар;
5) ундирилаётган қарздорлик вужудга келган давр, яъни банк раҳбарияти томонидан тасдиқланган ва аниқ давр муддатлари кўрсатилган асосий ва фоиз қарздорлик;
51) тўланмаган тўловлар суммасининг ҳисоб-китоби ва ундирув қаратилаётган, қарздорнинг мажбуриятлари бажарилишининг таъминоти сифатида турган кўчар мол-мулкнинг тавсифи;
6) арз қилинган талабни тасдиқловчи, илова қилинаётган ҳужжатларнинг рўйхати.
Суд буйруғини бериш тўғрисидаги аризада ундирувчи ёки унинг вакилининг телефонлари, факслари рақамлари, электрон почта манзили кўрсатилиши мумкин.
Суд буйруғини бериш тўғрисидаги ариза ундирувчи ёки унинг вакили томонидан имзоланади. Вакил томонидан берилаётган аризага унинг ваколатларини тасдиқловчи ҳужжат илова қилиниши керак.
Учрашувда судья Хуршид Миршаев ҳам маъруза қилиб, бугунги кунда кредит қарздорликни ундиришда кредит суммасини олмаган ёки таъминотчи томонидан махсулот етказиб берилмаган муаммоли кредитлар ҳам борлиги, ушбу ҳолатда фуқароларимизнинг ҳам асосли эътирозлари мавжудлиги, бундай ҳолатда суд томонидан қонуний таъсир чоралари қўлланилишини таъкидлаб, ишларни мазмунан адолатли ва қонуний ҳал этишда банк ходимлари ҳам тўғри ва ҳалол ишлашлари лозимлигига эътибор қаратди.
Учрашувда судьялар ва банк ходимларининг ўзаро савол-жавоби билан якунланди.
Камол Намазов
По гражданским делам Гулистон туманлараро судининг раиси
