Искать:

Судлар фаолияти рақамлаштирилганидан хабардормисиз?

Яқингача судлар томонидан давлат органлари ва ташкилотлар ўртасидаги маълумотлар фақат қоғоз шаклида амалга оширилган бўлиб, ушбу маълумотларни олиш учун ортиқча вақтни талаб қилганлиги натижасида белгиланган суд мажлисларининг чўзилишига, фуқароларнинг судда кутиб қолишларига, кези келганда эса сарсон бўлганлиги оқибатида уларнинг норозилигига сабаб бўлиб келмоқда эди.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Суд ҳокимияти органлари фаолиятини рақамлаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори 2020 йил 3 сентябрда қабул қилинган бўлиб, ушбу қарор судлар фаолиятида замонавий технологияларни кенг жорий этилиши орқали одил судловга эришишга ҳамда судлар фаолиятида очиқлик ва шаффофликни таъминлашга қаратилган.

Хусусан, судларда барча ишлар судьялар ўртасида автоматик равишда тақсимлаш, суд мажлисларини иш бўйича тарафларнинг илтимосномаси ва раислик қилувчининг розилиги билан аудиоёзувдан фойдаланган ҳолда қайд этиб бориш ҳамда суд мажлислари баённомаларини ушбу тизимдан фойдаланган ҳолда шакллантириш, суд мажлисларининг вақти ва жойи ҳақида “SMS” хабар орқали бепул асосда хабардор қилиш, суд қарорларини иш бўйича тарафларга онлайн тарзда, уларнинг илтимосномаси бўйича эса қоғоз шаклида тақдим этиш ишлари амалга оширилмоқда.

Судларнинг ахборот тизими Давлат персоналлаштириш маркази, Давлат солиқ қўмитаси, ИИБ, ЙХХБ, кадастр, ФҲДЁ, Нотариус, коммунал хизматлари, Марказий банк, Узархив, пенсия, ягона миллий меҳнат тизими, суд экспертиза тизими, Соғлиқни сақлаш вазирлигининг рухий-асаб касалликлари ва наркология диспансерлари билан интеграция қилинган бўлиб, судлар томонидан одил судловни амалга ошириш учун зарур бўлган маълумотлар, хусусан жисмоний ва юридик шахслар ҳақидаги мавжуд маълумотлар тегишли идоралар ва ташкилотлардан судларнинг электрон сўрови асосида бепул электрон шаклда тезкорлик билан олинмоқда.

Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Олий судининг интерактив хизматлари портали орқали судга электрон мурожаат юбориш, мурожаат намуналари, давлат божи калькулятори, суд қарорлар тўплами, электрон тўлов тизими, суд мажлислари жадвали, раҳбарият қабулига рўйхатдан ўтиш, иш ҳолатини онлайн кузатиб бориш, масофадан туриб суд мажлисида иштирок этиш, суд хабарномалари ва чақирувларини, шунингдек суд қарорни онлайн олиш, мурожаатларни телеграм бот орқали йўллаш каби хизматлар ҳам жорий қилинган бўлиб, фуқароларнинг судга бормасдан ойнлайн тарзида фойдаланишлари учун кенг имкониятлар яратилди.

Юқоридаги Қарорга асосан давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари, хўжалик бошқаруви органлари, адвокатлар томонидан судларга даъво, ариза ва шикоятларни фақат электрон шаклда тақдим этиш белгиланган бўлиб, эндиликда улар судга келмасдан масофадан туриб интернет тармоғи орқали судларга даъво, ариза ва шикоятларни фақат электрон тарзда юборишлари ҳамда видеоконференцалоқа режимида иштирок этиш имконини берувчи
TE Desktop дастури орқали онлайн суд процессларида иштирок этишлари мумкин.

Шунингдек, судларда инфакиоскалар ҳам ўрнатилган бўлиб, фуқаролар ушбу қурилмадан фойдаланган ҳолда billing.sud.uz сайти орқали давлат божи, почта харажатлари квитанцияси хос рақамини шакллантириб, банкка бормасдан пластик карта орқали тўловларни амалга ошириш каби қулайликлар ҳам яратилди.

Суд фаолиятида амалга оширилаётган бу каби ўзгаришлар, аввало, жисмоний ва юридик шахсларнинг бузилган ҳуқуқ ва эркинликлари ҳамда қонуний манфаатларини суд орқали самарали ҳимоя қилинишини таъминлаш орқали одил судловга эришиш учун қаратилган.

 

Сарагул Намазбаева

Сирдарё вилоят суди фуқаролик ишлари бўйича судьяси                          

 

Янгиланаётган Коституцияга асосан шахс ўзини яна қандай йўллар билан ҳимоя қилиши мумкин бўлади?

Янгиланаётган Конституциямизда “Инсон ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш – давлатнинг олий мақсадидир” деган норма белгиланмоқда. Ушбу мақсадга эришиш учун инсоннинг шаъни ва қадр-қиммати дахлсизлиги, давлат органлари томонидан ҳуқуқий таъсир чоралари мутаносиблик принципига асосланиши ва қонунларда назарда тутилган мақсадларга эришиш учун етарли бўлиши керакли белгиланмоқда. Шунингдек, айбсизлик презумцияси янада кучайтирилмоқда. Конституциямизнинг амалдаги 26-моддасида шахснинг иши судда кўриб чиқилиб, унинг айби аниқланмагунча у айбдор ҳисобланган бўлса, эндиликда суднинг қонуний кучга кирган ҳукми билан аниқланмагунча у айбсиз ҳисобланиши мустаҳкамланмоқда.

Хўш, янгиланаётган Коституцияга асосан шахс ўзини яна қандай йўллар билан ҳимоя қилиши мумкин бўлади?

Омма энг катта янгилик сифатида қабул қилгани бу Янгиланаётган Конституцияга асосан эндиликда шахс қариндошларининг судланганлиги асоси билан ҳуқуқлари чекланиши мумкин эмаслиги бўлди.  Яъни ушбу норма эндиликда инсон ўзининг яқинлари йўл қўйган хатолар учун жавоб бермаслигини таъминлайди.

Шунингдек, лойиханинг 27-моддасида ҳар ким эркинлик ва шахсий дахлсизлик ҳуқуқига эга. Ҳеч ким қонунга асосланмаган ҳолда ҳибсга олиниши, ушлаб турилиши, қамоққа олиниши, қамоқда сақланиши ёки унинг озодлиги бошқача тарзда чекланиши мумкин эмас. Ҳибсга олишга, қамоққа олишга ва қамоқда сақлашга фақат суднинг қарорига кўра йўл қўйилади. Шахс суднинг қарорисиз қирқ саккиз соатдан ортиқ муддат ушлаб турилиши мумкин эмас. Шахсни ушлаш чоғида унга тушунарли тилда унинг ҳуқуқлари ва ушлаб турилиши асослари тушунтирилиши шарт эканлиги белгилаб берилган.

Ушбу қоидалар шахсий эркинлик дахлсизлигини ва инсонларни ноқонуний ҳибсга олишга йўл қўймасликни кафолатлайди.

Тўғри, ҳуқуқи бузилган шахс жамиятдан адолат излаши табиий. Бундай вазиятда эса Янгиланаётган Конституциянинг 29-моддасида ҳар кимга малакали юридик ёрдам олиш ҳуқуқи кафолатланиши кўрсатиб ўтилганини айтиш мумкин. Яъни Қонунда назарда тутилган ҳолларда юридик ёрдам давлат ҳисобидан кўрсатилади. Ҳар бир шахс жиноят процессининг ҳар қандай босқичида, шахс ушланганида эса унинг ҳаракатланиш эркинлиги ҳуқуқи амалда чекланган пайтдан эътиборан ўз танловига кўра адвокат ёрдамидан фойдаланиш ҳуқуқига эга. Гумон қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчи айбловнинг моҳияти ва асослари тўғрисида хабардор қилиниш, унга қарши ёки унинг фойдасига гувоҳлик бераётган шахсларнинг сўроқ қилинишини талаб этиш, таржимон ёрдамидан фойдаланиш ҳуқуқига эга. Қонунни бузган ҳолда олинган далиллардан одил судловни амалга ошириш чоғида фойдаланишга йўл қўйилмайди. Жиноят учун ҳукм қилинган ҳар ким қонунда белгиланган тартибда ҳукмнинг юқори турувчи суд томонидан қайта кўриб чиқилиши ҳуқуқига, шунингдек афв этиш ёки жазони енгиллаштириш тўғрисида илтимос қилиш ҳуқуқига эга. Ҳуқуқбузарликлардан жабрланганларнинг ҳуқуқлари қонун билан муҳофаза қилинади. Давлат жабрланганларга ҳимояланишни ва одил судловдан фойдаланишни таъминлайди, уларга етказилган зарарнинг ўрни қопланиши учун шарт-шароитлар яратиши кафолатланмоқда мазкур норма билан.

Хўш, фуқаролар ёки юридик шахслар ўзини суд орқали ҳимоя қилишнинг бошқа барча воситаларидан фойдаланиб бўлган бўлса-чи?

Бу жараёнда лойиҳанинг 55-моддасига асосан ҳар ким Ўзбекистон Республикасининг қонунчилигига ва халқаро шартномаларига мувофиқ, агар давлатнинг ҳуқуқий ҳимояга доир барча ички воситаларидан фойдаланиб бўлинган бўлса, инсоннинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилувчи халқаро органларга мурожаат этишга ҳақли.

Яна бир муҳим янгилик бу  агар шахснинг ўз айбини тан олганлиги унга қарши ягона далил бўлса, у айбдор деб топилиши ёки жазога тортилиши мумкин эмас.

Шаҳноза Мухаммадқулова
фуқаролик ишлари бўйича Сирдарё туманлараро судининг судьяси

Тиббиёт ходимлари ҳимоя қилувчи ва уларга қўл кўтарувчи муштумзўрларга нисбатан қонуний жазо берувчи ҳуқуқий норма

Калтакланган шифокор ёки ҳамшира, борингки, тиббиёт ходимига тажовуз қилиш билан боғлиқ ҳолатлар тасвирланган видео лавҳалар, афсуски, сўнгги вақтда ижтимоий тармоқда энг кўп муҳокама қилинаётган мавзулардан бири бўлиб қолди.

Хўш, тиббиёт ходимига кўтарилган муштни қайтарувчи, муштумзўрга эса қонуний жазо берувчи ҳуқуқий норма бор эдими? Албатта йўқ. Шундай ҳолатда узр сўраш ёки жарима билан қутилиб кетган шахснинг иши бошқаларга ҳам ўрнак бўлаётгандек эди гўё. Лекин энди бундай бўлмайди. Чунки Президент Шавкат Мирзиёев тиббиёт ходимлари билан ўтказилаётган учрашув вақтида шифокорлар ҳимояси ҳақида алоҳида сўз юритар экан, шифокорга қўл кўтариш, уни сўкиб, ҳақорат қилиш бизнинг инсоф-диёнатли, оқ кўнгил, меҳр-оқибатли халқимизга муносибми? Бу бизга мутлақо ярашмайдиган ҳолатдир. Энди, тиббиёт ходимлари фаолиятига қонунга хилоф равишда аралашган, уларнинг ишига тўсқинлик қилган ҳамда тажовуз кўрсатган кимсаларга нисбатан қонунчиликда алоҳида маъмурий ва жиноий жавобгарлик белгиланади, дея таъкидлаган эди.

Шунингдек, давлат раҳбари томонидан таъкидланишича, қабул қилинадиган муҳим ҳужжатда:

– тиббиёт ходимлари ҳамда беморларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари илғор хорижий тажриба асосида, қайта кўриб чиқилади;

– тиббиёт ходимларининг ҳуқуқий ҳимояси кучайтирилади;

– фуқароларнинг ўз соғлиғига эътибори ва масъулиятини ошириш механизмлари жорий этилади. Шундай бўлди ҳам.

Яъни «Тиббиёт ходимининг қонуний тиббий фаолиятига тўсқинлик қилганлик учун жавобгарлик белгиланиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига қўшимчалар киритиш ҳақида» қонун қабул қилинди.

Тиббиёт ходимлари ҳимоясига оид мазкур қонунга биноан Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекси «Тиббиёт ходимининг қонуний тиббий фаолиятига тўсқинлик қилиш» дея номланган 197-7-модда билан тўлдирилди. Яъни, тиббиёт ходимининг қонуний тиббий фаолиятига тўсқинлик қилиш ёки шу мақсадда тиббиёт ходимига қонунга хилоф равишда ҳар қандай шаклда таъсир ўтказиш фуқароларга базавий ҳисоблаш миқдорининг беш бараваридан етти бараваригача, мансабдор шахсларга эса етти бараваридан ўн бараваригача миқдорда жарима солишга ёки ўн беш суткагача муддатга маъмурий қамоққа олишга сабаб бўлади.

Бундан кўринадики, эндиликда қонун билан мустаҳкамланган тиббиёт ходимларининг ҳақ-ҳуқуқлари ва фаолияти ҳақида оммани хабардор қилиш орқали, шифокор ёки ҳамширага кўтариладиган муштни қонуний йўл билан қайтариб қолиш мумкин бўлади.

Бу эса ҳар бир тиббиёт ходимининг ишчанлик обрўсига ижобий таъсир кўрсатади ҳамда уларнинг ҳеч бир қўрқувсиз ўз ҳуқуқ ва мажбуриятларини амалга оширишга имкон яратади.

 

Шароф Эшимов

Жиноят ишлари бўйича Янгиер шаҳар судининг раиси

 

 

Суд чинакам адолат қўрғонига айланиши йўлида яна бир қадам

Сўнгги йилларида мамлакатимизда фуқароларнинг суд ҳокимиятига бўлган ишончини мумтаҳкамлаш, уни янада мустақил ва адолатли суд ҳокимияти даражасига кўтариш давлатимиз сиёсатининг устувор йўналиши бўлиб, у мамлакатимиз Президенти Шавкат Мирзиёевнинг доимий диққат марказидаги, асосий масалалардан бирига айланди.  Буни  Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 16 январдаги «Одил судловга эришиш имкониятларини янада кенгайтириш ва судлар фаолияти самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги ПФ-11-сонли  фармонини  фикримиз исботи сифатида мисол қилиб кўрсатсак бўлади. Фармонда  2022 — 2026 йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегиясида белгиланган вазифаларга мувофиқ, шунингдек, суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, судлар фаолияти самарадорлиги ва одил судлов сифатини ошириш мақсадини таъминлаш билан боғлиқ устувор йўналишлар кўрсатиб берилди. Унга кўра, суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлаш, судлар фаолияти самарадорлиги ва одил судлов сифатини ошириш мақсадида, 2023 — 2026 йилларга мўлжалланган суд тизимини сифат жиҳатидан янги босқичга олиб чиқишнинг қисқа муддатли стратегияси доирасида қуйидагилар одил судловни таъминлашнинг устувор вазифалари этиб белгиланди:

«Инсон қадри учун» ғояси асосида чинакам адолатли суд тизимини шакллантириш ҳамда унинг фаолиятини халқ манфаати ва инсон қадр-қимматини самарали ҳимоя қилишга йўналтириш;

адолатли суд қарорлари қабул қилинишига эришиш орқали халқнинг, шу жумладан, тадбиркорларнинг суд тизимига бўлган ишончини мустаҳкамлаш, ҳар бир шахс суд ва судьялар сиймосида ўзининг ишончли ҳимоячисини кўришига эришиш;

фуқаролар ҳамда тадбиркорларга ўз ҳуқуқ ва қонуний манфаатларини судларда ҳимоя қила олиши учун барча имкониятларни яратиш, суд ишларини юритишда тортишув ва тарафларнинг тенглиги тамойилларини тўлақонли рўёбга чиқариш, судларнинг холислигини амалда таъминлашга қаратилган қонунчиликни такомиллаштириш;

судлар фаолиятини тўлиқ рақамлаштириш, сунъий интеллект технологияларини жорий этиш, идоралараро электрон маълумот алмашинувини яхшилаш, суд мажлисларида масофадан туриб иштирок этиш имкониятларини кенгайтириш;

судьяларнинг мустақиллиги ва дахлсизлиги кафолатларини кучайтириш, судга ҳурматсизлик қилиш ва суд ишига аралашиш ҳолатларининг олдини олиш бўйича самарали механизмларни ишлаб чиқиш;

суд қарорларининг қатъий ижросини таъминлаш, бу борада давлат органлари ва маҳаллий ҳокимликларнинг масъулиятини ошириш;

судьялар ва суд ходимларида юксак муомала маданиятини шакллантириш орқали судга мурожаат қилган ҳар бир фуқаро ва тадбиркорда суддан, пировардида эса давлатдан розилик ҳиссини уйғотиш.

Шунингдек,  суд қарорлари қонуний, асосли ва адолатли қабул қилинганлигини текширишнинг фуқароларга қулай ва соддалаштирилган тартибини яратиш мақсадида туманлараро, туман, шаҳар судлари томонидан биринчи инстанцияда кўрилган ишларни вилоят ва унга тенглаштирилган судларда апелляция ёки кассация тартибида қайта кўриб чиқиш;

вилоят ва унга тенглаштирилган судлар томонидан апелляция ёки кассация тартибида кўрилган ишларни мазкур судларда тафтиш тартибида қайта кўриб чиқиш;

вилоят ва унга тенглаштирилган судлар томонидан тафтиш тартибида кўрилган ишларни Олий суднинг судлов ҳайъатларида тафтиш тартибида қайта кўриб чиқиш;

юқори инстанция судлари томонидан ишни янгидан кўриш учун қуйи судларга юбориш тартибини бекор қилиш ва уларга иш бўйича якуний қарор қабул қилиш масъулиятини юклашни назарда тутувчи қонун лойиҳаси ишлаб чиқилганлиги маълум  қилиб ўтилган.

Шу ўринда айтиб ўтиш жоизки, ушбу фармоннинг аҳамиятли томони шундаки, унда судьяларнинг чинакам мустақиллигини таъминлаш мақсадида уларнинг ишига ҳар қандай аралашув қатъий жазоланиши, судьяларнинг хавотирсиз ишлаши учун давлат томонидан барча шароитлар яратилиш мақсадида бир қатор чора-тадбирлар белгилаб ўтилганлиги жуда аҳамиятлидир. Унга кўра, эндиликда судга ҳурматсизлик қилиш ҳолатларини олдини олишнинг самарали механизмларини ишлаб чиқиш, бунинг учун маъмурий жавобгарлик чораларини кучайтириш ва жиноий жавобгарлик белгилаш, суд ишларини ҳал этишга аралашганлик ва суд ҳужжатини ижро этмаганлик учун жавобгарлик чораларини кучайтириш, шунингдек, суд ҳужжатларининг ижро этилишини таъминлашга қаратилган таъсирчан механизмларни жорий этиш, одил судловни амалга ошириш фаолиятига аралашганликка оид ҳар бир жиноят иши якуни бўйича жамоатчиликни оммавий ахборот воситалари орқали мажбурий равишда хабардор қилиш тартибини жорий этиш, судьяга нисбатан турар жой дахлсизлигига, ёзишмалар, телефон орқали сўзлашувлар ва бошқа сўзлашувлар, алоқа тармоқлари орқали узатиладиган почта, курьерлик жўнатмалари ва телеграф хабарларининг сир сақланишига бўлган ҳуқуқларни чекловчи, шунингдек, абонентлар ёки абонент қурилмалари ўртасидаги боғланишлар тўғрисидаги ахборотни олишдан иборат тезкор-қидирув тадбирларининг ўтказилишига фақат Бош прокурорнинг санкцияси асосида йўл қўйилишини белгилаш, жисмоний ва юридик шахсларнинг процессуал характерга эга бўлмаган, ҳуқуқий тушунтириш бериш борасидаги масалалар бўйича мурожаатларини адлия органлари томонидан кўриб чиқиш амалиётини йўлга қўйиш тартиблари жорий этилади.

Хулоса қилиб айтганда, ушбу фармон фуқаролар ва юридик шахсларни ҳуқуқлари ва қонун билан қуриқланадиган манфаатларини тиклаш учун судларга мурожаат қилишда бир мунча қулайликлар яратибгина қолмасдан уларни судларга бўлган ишончини мустаҳкамлашга эришишда, суд ҳокимиятини чинакам адолат қўрғонига айланиши йўлида ҳуқуқий ҳужжат сифатида хизмат қилади.

Рамиз САПАРОВ 

фуқаролик ишлари бўйича Оқолтин туманлараро судининг раиси

Республика бўйича барча судларда ишларни кўриш билан боғлиқ вазиятни онлайн таҳлил қилиш, судларда аҳолининг мурожаатлари билан ишлаш ҳамда ишларни кўришда процессуал тартиб ва муддатларга риоя этилишини мониторинг қилиб бориш амалиёти жорий этилади, дейди жиноят ишлари бўйича Ширин шаҳар судининг раиси Мирғани Мирзохидов

Бугун фуқаролар нафақат суддан адолат излаши балки судда адолат борлигига ишониши ҳам керак

Куни кеча жиноят ишлари бўйича Гулистон шаҳар судининг биносида Сирдарё вилоят маъмурий суди ҳамда  вилоят судлари томонидан ўтган 2022 йил давомида одил судловни амалга ошириш борасидаги фаолияти буйича ОАВ, журналистлар ва ижтимоий тармоқ фаоллари,  ахборот хизматлари ходимлари иштирокида брифинг  ўтказилди. Унда фаъолият тахлилидан ташқари журналист ва блогерларни қизиқтирган қатор саволларга ҳам жавоб берилди.

Брифинг аввалида Сирдарё вилоят судининг раиси Азамжон Худойбердиев – Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Одил судловга эришиш имкониятларини янада кенгайтириш ва судлар фаолияти самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» ҳамда «Одил судлов фаолиятини амалга оширишни самарали ташкил этиш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги Фармонларининг амалиётга тадбиқ этилиши натижасида “Янги Ўзбекистон – янги суд” тамойили ҳам судлар фаолиятига асосий мезон ҳисобланади. Бу эса фуқароларни нафақат суддан адолат излаши балки судда адолат борлигига ишониши учун ҳам асос бўлиб хизмат қилиши аниқ. Бугунги брифингда ҳам мазкур Фармонларга асосан эндиликда судларда қандай ўзгаришлар, янгиликлар бўлиши билан биргаликда Сирдарё вилоят фуқаролик, жиноят ва иқтисодий судлари ҳамда вилоят маъмурий суди томонидан  2022 йилда одил судловни амалга ошириш борасида бажарилган ишлар  юзасидан ахборот беришни мақсад қилдик, дея алоҳида таъкидлади.

Шундан сўнг,  брифингда  маърузалар асосидаги маълумотлар судлов ҳайъати раислари ва вилоят маъмурий суди раиси томонидан матбуот учун очиқланди.

Жумладан Сирдарё вилоят судининг жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати раиси Бобошер Қурбонов томонидан берилган маълумотларга асосан

Вилоят ва туман (шаҳар) судлари томонидан 2022 йил давомида жами 2 050 нафар шахсга нисбатан 1 545 та жиноят иши тамомланган бўлиб, кўриб тамомланган шахслар ва ишлар салмоғи ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 291 нафар шахс ёки 16,6 фоизга кўпайган.

Мазмунан кўриб чиқилган жиноят ишларининг 1 755 нафар шахсга нисбатан 1 287 таси бўйича ҳукм, шу жумладан
нафар шахсга нисбатан 2  та иш бўйича оқлов, 1 734 нафар шахсга нисбатан 1 273 та иш бўйича айблов ҳукми чиқарилган бўлса, 281 нафар шахсга нисбатан 246 та иш ҳаракатдан тугатилган, 6 нафар шахсга нисбатан 6 та жиноят иши бўйича тиббий йўсиндаги мажбурлов чораси қўлланилган, 8  нафар шахсга нисбатан 6 та жиноят иши дастлабки терговга қайтарилган.

Шунингдек, 2022 йилда жиноят судлари томонидан жами 255 нафар шахсга нисбатан 235 та жиноят иши ёки жами кўриб тамомланган ишларнинг 15,2 фоизи томонларнинг ярашганлиги муносабати билан тугатилган бўлса, жами 41.296.585.736 сўмлик зарарни қоплаган 310 нафар шахсга ёки жами кўриб тамомланган ишларнинг 15,2 фоизига нисбатан қонуннинг жазони либераллаштириш билан боғлиқ нормалари қўлланилиб, озодликдан маҳрум қилиш ёки озодликни чеклаш билан боғлиқ бўлмаган жазолар тайинланган. Мазкур даврда жами 256 нафар шахс, шу жумладан биринчи инстанция судлари томонидан 226 нафар шахс, юқори инстанция судлари томонидан 30 нафар шахс қамоқдан озод қилинган.

Ўтган йил жиноят судлари томонидан жами
15 та иш бўйича 21 нафар шахс оқланган бўлиб, биринчи босқичида жами 2 та иш бўйича 7 нафар шахс оқланган. Юқори инстанция судлари томонидан 13 та иш бўйича 14 нафар шахс оқланган.

Ўтган йил кўрилган жиноят ишлари таҳлил қилинганда, бир қатор жиноий қилмишлар содир этганлиги учун шу жумладан, Жинсий эркинликка қарши жиноятлар (ЖКнинг 118, 119-моддалари) ва Ўзлаштириш ёки растрата йўли билан талон-торож қилиш (ЖКнинг 167-моддаси) билан боғлиқ жиноий қилмишлари учун судланган шахслар камайган бўлсада:

Қасддан одам ўлдириш (ЖКнинг 97-моддаси) 7 нафар шахсга ёки 77,8 фоизга;

Қасддан баданга оғир ва ўртача оғирликда тан жароҳати етказиш (ЖКнинг 104-105-моддалари) 47 нафар шахсга ёки 64,4 фоизга;

Талончилик (ЖКнинг 166-моддаси) 3 нафар шахсга ёки 20,0 фоизга;

Порахўрлик (ЖКнинг 210-212-м) 43 нафар шахсга ёки 106,9 фоизга;

Ўғрилик (ЖКнинг 169-моддаси) 35 нафар шахсга ёки 18,6 фоизга кўпайган, дея матбуот учун маълумотларни очиқлади Б.Қурбонов.

Сирдарё вилоят судининг фуқаролик ишлари бўйича судлов ҳайъати раиси ва туманлараро судлари томонидан 2022 йил давомида
17 588 та фуқаролик ишлари  кўриб тамомланган бўлиб, тамомланган фуқаролик ишлари тоифасига кўра таҳлил қилинганда:

  • никоҳдан ажратиш ҳақида 1719 та фуқаролик иши кўриб тамомланган (1107 та қаноатлантирилган, 389 та рад қилинган, 70 та кўрмасдан қолдирилган, 153 та тугатилган) бўлиб, ўтган йил шу даврига нисбатан тамомланган ишлар 192 та ёки 12,6 фоизга кўпайган;
  • кредит шартномасига оид 9813 та фуқаролик иши кўриб тамомланган (8396 та қаноатлантирилган, 99 та рад қилинган, 1303 та кўрмасдан қолдирилган, 15 та тугатилган) бўлиб, ўтган йил шу даврига нисбатан тамомланган ишлар 3142 та ёки 47,1 фоизга кўпайган;
  • солиқ қарздорлигини ундириш ҳақидаги даъволар 1149 та фуқаролик иши кўриб тамомланган (1043 та қаноатлантирилган,
    21 та рад қилинган, 83 та кўрмасдан қолдирилган, 2 та тугатилган) бўлиб, ўтган йил шу даврига нисбатан тамомланган ишлар 910 та ёки 380,1 фоизга кўпайган;
  • қарз ундириш ҳақида 691 (349) та фуқаролик иши кўриб тамомланган (570 та қаноатлантирилган, 23 та рад қилинган, 76 та кўрмасдан қолдирилган, 22 та тугатилган) бўлиб, ўтган йил шу даврига нисбатан тамомланган ишлар 342 та ёки 97,9 фоизга кўпайганлигини кўришимиз мумкин.

Никоҳдан ажратиш ҳақидаги қаноатлантирилган даъво аризалар туман-шаҳар кесимида таҳлил қилинганда Гулистон, Мирзаобод, Сардоба, Оқолтин, Янгиер, Сирдарё, Сайхунобод туманлари ҳамда Гулистон ва Ширин шаҳарларида сезиларли даражада кўпайган, деди Г.Олимова ўз маърузасида.

Брифингда сўз олган Сирдарё вилоят судининг иқтисодий ишлар бўйича судлов ҳайъати раиси Акмал Рахимовнинг маълумотларига кўра 2022 йилнинг 12 ойи давомида вилоят судининг иқтисодий ишлар бўйича судлов ҳайъати ва туманлараро иқтисодий судларининг иш юритувига ўтган йилдан қолдиқ бўлиб ўтган ишлар билан бирга 10 648 та иқтисодий ишлар келиб тушган, келиб тушган ишлар сони ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 3629 тага ёки 36,8 фоизга кўпайган. Кўриб тамомланган жами 9519 та иқтисодий ишлардан 8553 таси қаноатлантирилган, 595 таси рад қилинган, 280 таси бўйича даъво кўрмасдан қолдирилган, 91 таси бўйича иш юритишдан тугатилган, шундан 26 таси тарафларнинг ўзаро тузилган келишув битимларига асосан иш юритишдан тугатилган. Иқтисодий судлар томонидан ишларнинг кўриш натижасига кўра, жами 560 та тадбиркорлик субъектлари фойдасига 84 214 720 000 сўм ундириш ҳақида суд ҳужжатлари қабул қилинган.  Хусусий тадбиркорлик субъектларининг 87 та даъво аризалари рад этилган, 85 таси кўрмасдан қолдирилган, 18 та даъво аризалар юзасидан иш юритиш тугатилган.  Даъвогар манфаатида хусусий тадбиркорлик субъектлар иштирокида кўрилган иқтисодий ишлар таҳлилига кўра кўрилган ишларнинг аксарияти маҳсулот етказиб бериш, контрактация шартномалари ва ҳақ эвазига хизмат кўрсатиш шартномалари юзасидан келиб чиққан низоларни ташкил этган.  Туманлараро иқтисодий судлари томонидан 2022 йил давомида жами 293 та хўжалик юритувчи субъектлар банкрот деб эътироф этилган, шундан 228 та ёки 77,8 фоиз хўжалик юритувчи субъектлар давлат реестридан чиқарилган, банкрот деб эътироф этилган 65 та хўжалик юритувчи субъектлар бўйича суд тугатувчилари томонидан тугатиш ишлари олиб борилмоқда.

Шунингдек, Сирдарё вилоят маъмурий судлари томонидан ўтган 2022 йил давомидаги ишлар ҳам вилоят маъмурий суднинг раиси А.Ахмедов томонидан очиқланди. Унга кўра 2022 йил давомида вилоят маъмурий судлари томонидан биринчи инстанцияда жами 889 та маъмурий иш ва материаллар кўриб тамомланган бўлиб, шундан, 570 тасини маъмурий ишлар, 319 тасини материаллар ташкил этади. 2022 йилда 2021 йилга нисбатан маъмурий ишларни кўрилиши 70,7 фоизга ошган. Суд муҳокамаси жараёнида аниқланган камчиликларни бартараф этиш ва келгусида такрорланишига йўл қўймаслик ҳақида 185 та хусусий ажримлар чиқарилган. 2022 йил давомида биринчи инстанция суди томонидан жами 570 та кўриб тамомланган маъмурий ишларнинг 187 таси ёки 32,8 фоизи сайёр суд мажлисларида кўрилган.

Брифинг давомида  ОАВ вакиллари ва судлов ҳайъати раисларининг ўзаро савол-жавобларида судлар томонидан ўтган йилда кўрилган ишлар тахлили билан бир қаторда янги Фармонларнинг амалиётдаги ижросига қаратилган таклиф ва мулоҳазалар борасида ҳам ўзаро фикр алмашилди. Брифинг якунлангач, жиноят ишлари бўйича Гулистон шаҳар суди биносига пресс-тур ташкил этилди. Очиқ суд мажлисида иштирок этган ОАВ вакиллари суд мажлисида ахборот коммуникация технологияларидан фойдаланиш жараёнлари, тарафларга яратилган шароитлар билан ҳам бевосита танишди.

 

Сирдарё вилоят судининг матбуот хизмати

 

Перейти к содержимому